20 Ağustos 2017 Pazar

AEI - Otuzlu Yıllar

Kartpostalda Büyükdere hava limanından kalkmaya hazırlanan Savoia S66 model bir uçak görülüyor


1926 yılında Brindisi-Atina-İstanbul seferlerine başlayarak yolcu, yük ve posta taşımacılığı yapan italyan hava yolu şirketi Aero Esperesso İtaliana (AEI) şirketinin başlangıç dönemi ile ilgili ayrıntılı bilgileri blogdaki çeşitli yazılarımda paylaşılmıştım [AEI], [AEI : 1927-1929] vb.. 

Başlangıçta Savoia S55 modeli uçaklar ile başlayan seferler, sonraları Dornier Wal modeli uçaklar ile devam etti, otuzlu yıllara gelindiğinde seferlerde Savoia S66 model üç pervaneli deniz uçakları kullanılmaya başlanıldı. 

1912 yılında Trablusgarp savaşı sırasında on iki adayı, Rodos dahil işgal eden ve komşumuz haline gelen İtalya ile ülkemiz arasında, faşist diktatör Mussolini'nin genişlemeci politikaları nedeni ile 1930larda gerilim oluştu. AEI uçakları İstanbul-Pire-Rodos seferleri sırasında sıkça Ege kıyılarımızdaki askeri alanlar üzerinde casusluk amacı ile uçmaya başladı, bu nedenler ile 1935 yılı Mayıs ayında AEI hava yolu şirketinin ülkemize uçuş izinleri kaldırıldı. Hatta italyanların ülkemize saldırması halinde missilleme yapabilmek amacı ile 1937 yılında Amerika Birleşik Devletlerinden hızlı ve uzun menzilli Martin B10 bombardıman uçaklarından 20 adet satın alındı.

1937 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren Martin B10 bombardıman uçağı pullu FDC

Altta  PTT idaremiz tarafından basılan rehberden tam sayfa AEI ilanı fotoğraflanmıştır.





Üstte bulunnan vinyetler doğrudan AEI ile bağlantılı olmasa da 1929 yılı sonlarında, İtalyanın faşist diktatörü Mussolini'nin Havacılık Bakanı Mareşal Balbo tarafından 1929 yılı sonbaharında gerçekleştirilen propaganda gezisi anısına bastırılmışlardır.

Aşağıda ise 1933 yılında asıl olarak AEI seferlerinde taşınan hava postalarında kullanılmak amacı ile Yunanistan'da basılan uçak pulu serisi görülüyor.



Aşağıda 1934 tarihli İstanbul üzerinden Yunanistan'dan İngiltere'ye gönderilmiş bir hava postası zarfı bulunmaktadır, normal posta pulları dışında 1933 AEI serisnden 50 lepta ve 3 drahmi değerlerindeki pullar ile hazırlanan zarfa ayrıca AEI için basılan yunanca ve fransızca iki dilde uçak hava postası etiketi yapıştırılmış. Atina hava postası damgası ile damgalanan zarfa ayrıca yunanca ve fransızca iki dilde hava postası kaşesi de uygulanmış. Zarfın arka yüzünde 1934 yılında ilk defa yapılan uluslararası hava postaları sergisi APEX - Air Post Exhibition için basılan tanıtım vinyeti kullanılmış, ayrıca Atina ve İstanbul transit damgaları uygulanmış.





Yukarda görülen 28 Haziran 1933 tarihli gazetenin sağ üst köşesinde  PTT idaremizin bir uçuş anısına ilk defa gerçekleştireceği özel ilk uçuş damgası uygulamasını duyurmak amacı ile verdiği ilan görülmektedir. AEI tarafından tek bir defa gerçekleştirilen İstanbul-Roma uçuşu anısına posta idaremiz 1 Temmuz 1933 tarihinde özel bir damga kullanmıştır, aşağıda ise bu uçuş ile İstanbul'dan Atina'ya taşınan özel damga ile damgalanmış bir zarf görülmektedir.




30 Ağustos 1935 tarihli son Atina -İstanbul Aero Espresso uçuşu anısına tam seri uçak pulu ile hazırlanmış son uçuş zarfı. Zarfın gönderildiği adres ise Büyükdere hava limanı.