Osmanlı döneminden başlayarak ülke savunması için hava kuvvetlerinin önemi anlaşılmış ve önemli bir sivil toplum kuruluşumuz olan donanma derneği aracılığı ile desteklenmişti. Ancak hava savunma gücü ekonomik olarak büyük bir yük getirdiği için istenilen hedeflere ulaşılamamıştı.
Atatürk ilk önce Türk Hava Kurumunu kurarak havacılık sevgisinin ülkemizde yaygınlaşmasını sağladıktan sonra uçak/tayyare pulu denilen harç uygulaması başlatıldı. Bu uygulama ile gayrımenkul satışlarından, sinema tiyatro biletlerine, noter işlemlerinden posta, telefon ve telgraf ücretlerine pek çok alanda uçak/tayyare pulu kullanılması zorunlu hale getirildi. Daha önce Türk Hava Kurumu tarafından bastırılan yardım pullarından farklı olarak bu pullar Maliye bakanlığı tarafından bastırıldığı için bir çeşit harç pulu idi, sadece bakanlıkça elde edilen harç gelirinin tamamının hava kuvvetlerimiz için harcanılması zorunluluğu vardı.
Aşağıdaki kartta, posta idaremizin 30 Ağustos Tayyare ve Zafer Bayramı ve 29 Ekim Egemenlik Bayramı haftalarında yaptığı yardım pulu uygulaması gereğince Kızılay ve Türk Hava Kurumu pulları yapıştırıldığını görüyoruz. 1933 yılına kadar yapılan bu uygulama 1934 yılında çıkarılan kanun ile değiştirildiği için cumhuriyetimizin onuncu yılı bu uygulamanın yapıldığı son yıl oldu.
1934 yılında çıkarılan ve aşağıda görülen uçak harçları kanunu 1958 yılına kadar yirmi beş yıl boyunca uygulanmış ve sonra yürürlükten kaldırılmıştır, kanunun dördüncü maddesi gereğince, uçak bayramı olarak kutlanan 30 Ağustos günleri, kartlara 20 para mektuplara 1 kuruş uçak harcı pulu yapıştırılması zorunluydu.
Tayyare pulu uygulaması 25 yıl sürdüğü için başta çok kullanılan bir kuruşluk pul olmak üzere bazı pullar pek çok defa yeniden bastırılmıştır, bu nedenle yukardaki örnek pullarda görüleceği gibi farklı kağıt, farklı renk baskı ve farklı renk zamklar görülmektedir. Ayrıca aşağıdaki örnek pullarda görüldüğü gibi dantel varyeteleri de bulunmaktadır.
1934 yılı Mayıs ayında tayyare pulları ile ilgili kanun kabul edilmiş olsa da pulların kısa sürede bastırılması mümkün olmamıştır. Posta idaremiz yukarda görülen ilgili kanunun ikinci ek maddesi gereği olarak 30 Ağustos 1934 günü yapılan uygulamalarda tayyare pulu yerine aşağıdaki İstanbul damgalı zarfta görüldüğü şekilde damga pulu kullandırmıştır.
Bir diğer örnek Ankara'dan İstanbul'a gönderilen zarf, arka yüzdeki makine damgasında İzmir fuarı tanıtımı bulunuyor.
Aşağıda bulunan 30 Ağustos 1935 Akhisar damgalı zarfa ise kanuna uygun olarak yapıştırılması gereken maliye bakanlığınca bastırılan bir damga/harç pulu yerine, Türk Hava Kurumunun yardım makbuzunun yapıştırıldığı görülüyor.
1934 yılında çıkarılan kanuna uygun olarak bastırılan uçak/tayyare pullarının postada ilk defa 1935 yılının 30 Ağustos bayramında kullanıldığını görüyoruz, ancak kataloglarda yanlış olarak pulların 1937 yılında çıktığı belirtilmektedir. Pera Palas oteli damgalı aşağıda görülen kart sokaklarda bulunan posta kutularından birine atılmış, Kızılay yardım pulu olmamasına karşın bayramdan sonra ABD'ye doğru yola çıkmış.
30 Ağustos 1935 tarihli Kızılay ve uçak yardım pullu zarf.
O dönemde uçak pulu toplamak oldukça popüler olduğu için bir tüccar tarafından yapılan filatelik zarfta uçak harç pulları serisinin en düşük değerli üç pulu olan on para (çeyrek kuruş), yirmi para (yarım kuruş) ve bir kuruşluk pulların üçü birden 30 Ağustos 1937 tarihli zarfa yapıştırılarak damgalanmış.
Kanun gereğince kartlarda sadece yirmi para (yarım kuruş) uçak pulu kullanılması yeterli iken sıklıkla bir kuruş kullanıldığı görülmektedir, aşağıdaki kartta olması gerektiği gibi yirmi paralık pul bulunuyor.
Dünya savaşının başlaması ile ulusal savunma (milli müdafaa) pulu uygulamasıda başlayınca yurtdışı kart için sadece altı kuruş posta pulu kullanılması gerekirken 30 Ağustos 1941 tarihli ABD elçiliğince gönderilen kartta bütün pulların toplamının dokuz kuruşa çıktığını görüyoruz. Kartta 20 para yerine bir kuruşluk uçak harç pulu kullanıldığı görülüyor.
1958 yılında çıkarılan yasa ile kaldırılmasına kadar yirmi beş yıl devam eden uçak pulu uygulamasına, 30 Ağustos 1954 tarihli uçak postası ile gönderilmiş uçak harç pulu ve üstbaskılı kızılay yardım pulları kullanılmış bir örnek.
