21 Ocak 2018 Pazar

1950 İki buçuk lira Uçak Pulu




Savaş sonrası uçak seferlerinin sürekli ve düzenli hale gelmesi ve uluslararası ticaretin hızla canlanması ile uçak postası kullanımı artmaya başladı. 1947 yılında yeniden düzenlenen posta tarifelerinde uçak postası tarifelerinin karmaşık bir hale geldiğini görüyoruz. Yüksek hava postası ücretleri nedeni ile bu ücretleri ödemek için yüksek değerde pullara gereksinim ortaya çıktı. Posta idaremiz alışılagelmiş tarifeye göre pul basma uygulamasının dışına çıkarak iki buçuk lira değerde bir pul çıkardı. Aşağıda görülen 27 Nisan 1950 tarihli gazetede bu pulun çıkışı ile ilgili haber gazetenin ön sayfasında yer almaktadır.



Tek başına kullanıldığında dönemin posta tarifesine göre yalnızca Brezilya'ya 20 gram taahütlü bir gönderi için geçerli olabilecek bu pul (ilk 10 gram 115 kuruş + ikinci 10 gram 95 kuruş + 40 kuruş taahüt ücreti), hiç kuşku yok ki ülkemizin en güzel pullarından birisi olup, pek çok güzel pul serimizi basan İsviçre'nin Courvoisier matbaasında bastırılmıştır.

Pulun yüksek ücreti nedeni ile o dönemde ilk gün zarfları hazırlayan Kamer Pul Evi 25 adet gibi düşük sayılabilecek sayıda ilk gün zarfı hazırlamıştır,ayrıca  resimli boş zarfların ilk gün zarfını kendisi yapan koleksiyonculara satıldığı söylenilmektedir.



Aşağıda görülen taahütlü ilk gün zarfı Amerika Birleşik Devletlerine, dönemin önemli aerofilateli tüccarı George Herzog'a gönderilmiş. 19 Mayıs ulusal bayram günü olduğu için taahütlü gönderilerde kullanılması zorunlu olan Kızılay yardım pulu zarfın arka yüzüne yapıştırılmış.



Bir filatelist tarafından hazırlanan taahütlü ilk gün zarfı ise Kanada'ya gönderilmiş. Kanada için taahütlü uçak tarifesi yüz yirmi kuruş olduğu için filatelistimizin zarfın arkasına dönemin uygulaması gereği "Fazla pulları kendim yapıştırdım" diye yazdığı görülmektedir.



Her ne kadar ikibuçuk lira uçak pulu, yüksek uçak ücretlerini ödemek amacı ile çıkarılmış ise de, bu güzel pulumuzu zarf üzerinde kullanılmış olarak görebilmemiz oldukça zordur. Aşağıda bulunan zarfta ağırlığı nedeni ile iki buçuk lira pula ek olarak 1949 uçak pulu serisinden pullar kullanılmış ve şüphe nedeni ile ABD gümrük idaresi tarafından açtırılarak kontrol edilmiş.




Aşağıda görülen 1977 tarihli Lufthansa havayolu şirketinin Airbus A300 tipi bir uçak ile İstanbul Frankfurt arasında gerçekleştirdiği ilk uçuş anısına posta idaremiz tarafından hazırlanan özel damga ile damgalanan zarfta iki buçuk lira uçak pulumuzun kullanıldığı görülmektedir. Bu zarf her ne kadar özel ilk uçuş damgası ile damgalansa da zarfın önünde veya arkasında varış damgası bulunmadığına göre gerçekte postaya verilmemiş ve bu uçuşta taşınmamıştır.